Liefste Noëmi
Morgen is het weer zover, de herdenking van je dood. Ergens tussen al 3 jaar en nog maar 3 jaar in. Ik heb een paar belangrijke data overgeslagen, vermoedelijk uit moedeloosheid of nog steeds uit ongeloof.
Wanneer er momenten zijn dat ik het gevoel heb dat ik ver van je afdrijf, neem ik wat tijd voor mezelf en luister ik naar opnames en filmpjes waarin ik je stem kan horen. Elke keer als ik dit doe moet ik uiteindelijk huilen. Eerst uit een soort rouwe emotie, daarna omdat ik zou willen dat er meer beeldmateriaal was, dat er meer filmpjes en opnames waren om naar te luisteren, en vervolgens omdat ik het gevoel krijg ineens van nul opnieuw te beseffen dat er geen nieuwe meer zullen bijkomen. Een beetje zielig eigenlijk, maar het is een belangrijk ritueel. Je zou me moeten zien.
Ik lag vorige zomer in het ziekenhuis met een longonsteking, en moest zowaar een paar dagen zuurstof worden toegediend. Eigenlijk niks desastreus, ik had ergens een bacterie opgepikt door domme pech en dan veel te lang gewacht om naar de dokter te gaan, in een zowel naïeve als angstige gedachte dat het vanzelf wel zou overgaan. Je zou het contrast belachelijk hebben gevonden tussen dat ik enerzijds zo lang had gewacht terwijl ik daadwerkelijk dagenlang koorts had, maar me anderzijds terwijl ook dikwijls zorgen maak op momenten dat ik absoluut nergens symptomen van heb. De situatie verbeterde al bij al vrij snel, maar twee dagen lang vroeg ik me af of dit het begin was van de neerwaartse spiraal die jij uiteindelijk had meegemaakt. Als mijn SPo2 niet zou stijgen zou er eventueel een ventilator moeten worden ingezet, maar zo ver is het gelukkig niet gekomen.
Eigenlijk was dat moment gek genoeg het einde van mijn hypochondere periode na je dood en heb ik er gelukkig belangrijke conclusies uit kunnen trekken.
Ik leef gezond en voluit, ik reis veel, en ben tegenwoordig hoofdzakelijk teruggekeerd naar Kenia. Ik ben gisteren in Karura gaan wandelen en ga vandaag zowaar naar Serenity. Ik krijg vaak bezoek, en ik probeer dan een uitstekende gastheer te zijn, enthousiast, attent, gul en uitstekend voorbereid, zoals jij dat was voor zovelen. Het is hier fantastisch, maar ik vraag me dikwijls ergens ook af of ik hier ook niet gewoon ben om zo dicht mogelijk te zijn bij de plek waar we onze laatste herinneringen samen hebben gemaakt, en of dat dan juist een goede of een slechte zaak is.
Op professioneel vlak gaat alles wat ik doe ergens van best degelijk tot zeer succesvol. Je zou trots op me zijn en me ook af en toe tot de orde roepen wanneer ik mezelf te veel zou vergelijken met anderen of mezelf te veel druk zou opleggen. En ik ben eindelijk regelmatiger beginnen schrijven. Ik vind het jammer dat je me nooit zal lezen. Daaruit kan ik enkel de conclusie trekken dat het beter is om dingen nooit meer nodeloos uit te stellen.
Eerder dit jaar heb ik het uitgemaakt met mijn vriendin, het was al bij al nog best pril, maar toch een lastige beslissing waarin ik het moeilijk vond om mijn intuïtie te volgen. Ik zou er alles voor hebben gegeven om op dat moment raad en advies van jou te kunnen hebben krijgen.
Er zijn momenten dat ik niet zo goed weet wat ik moet doen, maar ik zorg er wel telkens voor dat ik niet zomaar de weg van de minste weerstand kies, als dat later voor problemen zou kunnen zorgen. Ik heb duidelijker beseft dat het privilege van iemand die leeft voor een deel is dat ze soms hun type pijn mogen kiezen. Vaak is dat voor mij in de praktijk de milde pijn en opoffering die de discipline van de moelijke weg soms met zich meebrengt, afgewogen tegen de veel grotere pijn die men uiteindelijk met zich moet meedragen in het geval dat spijt zich opstapelt en zich door de jaren heen begint te nestelen. Ik leef tegenwoordig nagenoeg zonder spijt. Dat was zoals je weet niet altijd het geval, maar ik ben tegenwoordig vrijwel volledig in het reine met mezelf. Niet louter als overlever, zeker niet als slachtoffer, maar opnieuw als doorzetter, als vechter, zoals je zou hebben gewild. Aan de paar dingen die af en toe knagen probeer ik actief te werken. In ieder geval heb ik de lokroep van slechte gewoontes en bodemloze putten volledig kunnen weerstaan, ook in de allermoeilijkste omstandigheden.
Met de familie is alles gek genoeg ongeveer zoals ik had verwacht dat het zou zijn, en toch anders. Sommige banden zijn verbeterd en veel robuuster geworden, anderen wat fragieler of afstandelijker. Maar er is niks gebroken. Er zijn nieuwe vrienden bijgekomen en enorm waardevolle nieuwe banden ontstaan. Andere mensen zijn dan weer zo goed als van het toneel verdwenen. Ik heb me er nooit echt illusies over gemaakt dat het anders zou lopen.
Soms worden gedachten of interacties beheerst door een soort delicate, subtiel knagende dynamiek. Een van de gedaantes van het rouwproces. Een ongenadig voortkabbelend getouwtrek tussen het potentieel misplaatst nobele vastklampen aan een dikwijls vertekend beeld van het verleden en de af en toe ietwat bruusk overkomende of zelfs tactische maar nodige focus op de voortgang van het leven. Daardoor ontstaat er dan stapsgewijs telkens weer een, vaak ontoerijkende, resolutie naar een nieuwe status quo.
Het kan een frustrerende en vermoeiende evenwichtsoefening zijn die veel stamina vergt en die het onrecht van je zo vroeg te moeten verliezen telkens opnieuw benadrukt en een wonde die niet eens aan het helen was telkens opnieuw zachtjes openreit, ongeacht hoe de oefening is uitgevoerd.
Iedereen doet oprecht zijn best in dit complexe mijnenveld. Ik merk soms op dat moed met hardvochtigheid verward kan worden, sterkte met onverschilligheid, kwetsbaarheid met zwakte of clementie met gebrek aan scherpte, grofheid met lef, lafheid met wijsheid of inlevingsvermogen met inzicht, en ga zo maar door. Soms terecht, soms niet. Deelname aan deze dans is verplicht op dit gemaskerd bal en niemand heeft er voor gekozen.
Soms ben ik misnoegd en teleurgesteld, maar eigenlijk nooit verbitterd, want uiteindelijk zijn er gelukkig enorm veel mensen die zeer lief voor ons zijn en op wie we volledig kunnen rekenen. Scott is en blijft ongelooflijk en Arthur is simpelweg fantastisch, en dat is het belangrijkste.
Een paar dagen voor je dood, die meest vreselijke periode waarin de hoop langzaam begon weg te ebben, toen ik er voor koos om niet naar Johannesburg te gaan, begon ik te beseffen dat ik zulke zaken nooit meer met jou zou kunnen bespreken indien je het niet zou redden. Ik zat alleen in het bureau van Scott in Rosslyn Heights en heb me nog nooit zo eenzaam gevoeld als op dat moment, en ook al ben ik goed omringd, is dat gevoel nooit volledig verdwenen. Ook vandaag gaat het nog door merg en been.
Ik denk niet dat we het over absoluut alles eens zouden zijn, maar wel over de grote lijnen. Ik vraag me soms ook af in welke mate dat er nog toe doet, hetgeen een apart rouwproces op zichzelf is. Uiteindelijk denk ik wel dat je best tevreden over me zou zijn, zowel over mijn intenties als mijn uitvoering. Weet in ieder geval dat het goed gaat, dat ik vaak aan je denk, en zielsveel van je hou.